2023 Âşık Veysel Yılı ve Uyanışa Çağrı
Bu yıl (2023) halk ozanlarımızdan Âşık Veysel’in vefatının 50. yıl dönümü (1973) ve ona hasredilmiş bir yıldır. Maalesef asrın felaketi deprem sebebiyle hüzün yılındayız; yıl etkinlikleri biraz buruk geçecek ama hayat devam ediyor. Her şeyden ders ve ibretler alarak önümüze bakacak, beraberce bu yaraları birlikte saracağız inşallah. Hayatını yitiren kardeşlerimize yeniden rahmet, yaralılara şifa, kurtulanlara sabır ve metanetler diliyorum.
Bizim çocukluk yıllarımızda aramızdan ayrılan ancak buğulu sesi ve nefesi kulaklarımızdan hiç silinmeyen Aşık Veysel üstadı yarım asır sonra bir daha anıyoruz. Zira bu yıl Aşık Veysel Yılı ilan edilmişti. Henüz başındayız ancak yıl içinde kendisini ve kültürümüze kattıklarını anmaya vesile olacak muhtelif ve muhtemel etkinliklerle karşılaşacağımızı umuyorum.
Geçen yıl Kültür-Sanat büyük ödülü verildi
Kendisinin aramızdan ayrılışının 50. yıl dönümü olması münasebetiyle 2023 Unesco Anma ve Kutlama Yıl Dönümleri arasına alındığı duyurulmuştu. Geçtiğimiz yıl “vefa" kategorisinde ‘Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne layık görülen ozanımız, Cumhurbaşkanlığı genelgesi (Aralık-2022) ile de ölümünün 50. yıldönümü nedeniyle 2023 yılının Türkiye'de "Aşık Veysel Yılı" olarak kutlanacağı ilan edilmişti. Yalın bir Türkçe ile ortaya koyduğu eserlerinde hüznün yanı sıra yaşama sevinci, doğa ve insan sevgisi, dostluk, birlik ve beraberlik üzerine gelecek nesillere kıymetli dizeler armağan ettiğini hatırlatılan genelgede sazı ve sözüyle dünya penceresinden insanlığa seslenen Aşık Veysel'i hürmetle ve rahmetle yad etmek üzere yıl boyunca yurt genelinde ve yurt dışında etkinlikler düzenleneceği, etkinliklerin Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığının koordinasyonunda ilgili kamu kurum ve kuruluşlarıyla birlikte yürütüleceği belirtiliyordu.
(https://www.aa.com.tr/tr/gundem/cumhurbaskani-erdogandan-2023un-asik-veysel-yili-olarak-kutlanmasina-iliskin-genelge/2774964)
Türk Dünyasının Ozanı
Unesco’nun beyanında da şöyle deniyordu: ‘Âşık Veysel’in Vefatının 50. Yıl Dönümü (1973)
UNESCO’nun 9-24 Kasım 2021 tarihlerinde gerçekleştirilen 41. Genel Konferansı’nda 41C/15 sayılı belgesi çerçevesinde alınan karar gereğince “Âşık Veysel’in Vefatının 50. Yıl Dönümü” Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Kuzey Makedonya Macaristan, Özbekistan ile Ukrayna’nın desteğiyle 2023 UNESCO Anma ve Kutlama Yıl Dönümleri arasına alınmıştır.’ (https://www.unesco.org.tr/Pages/132/149/Anma-ve-Kutlama-Yıl-Dönümleri)
Sivaslı Şatıroğlu
Hafızamda adının Veysel, soyadı Şatıroğlu kalmış, aşıklık geleneğimizin önde gelen simalarından Aşık Veysel (d.25 Ekim 1894 – ö.21 Mart 1973) Sivaslı ve çocukken çiçek hastalığından görme yetisini kaybetmiş bir sanatçımızdı. Önceleri babasının aldığı sazla başka sanatçıların eserlerini seslendirmiş daha sonra kendi dizelerini okumaya başlamış. Bir de kendisi gibi çocukluk ve gençlik yıllarımızı süsleyen âmâ olup mevlit, kaside, gazel ve ilahilerini severek dinlediğimiz musikişinas Kâni Karaca üstadı da rahmetle anmalıyım.
Ben de söylerdim
Musikiyle ilgili ve meraklı biri olarak eserlerini çokça okurdum. Hâlâ da adı ve eserleri okununca tekrarlar ve kendisini ilk tanıdığım yılları hatırlarım.
Hikmetli sözler deryası
Medeniyetimizde peygamber aşığı olarak bilinen güzel ilahi ve ezgilerde adı sıkça geçen Yemen illerinden Veysel Karani (ismin aslı Üveys’tir, bozularak Veysel’e dönüşmüştür; Üveys el-Karani) ile addaş ozanımızın birbirinden güzel, kulağımıza küpe gönül dünyamız ve değerler eğitimine küçümsenmeyecek katkılar sağlayan sözleri var. Tekrar be tekrar dinlenilesi “Uzun İnce Bir Yoldayım", "Dostlar Beni Hatırlasın", "Kara Toprak" ve "Güzelliğin On Para Etmez" gibi eserleriyle kültürümüzde iz bırakan bir simaydı. Şairin şiirleri 40’lı yıllardan itibaren üç ayrı kitapla çıkarken vefatının ardından tüm şiirleri bir kitapta toplanmış. (1984)
Birçok sanatçı eserlerini yorumladı
Yerli ve yabancı çok sayıda sanatçının kendisine ait eserini yorumladıklarını biliyoruz. Hepsinin ayrı bir tınısı varsa da çocukluğumuzdan beri en çok kulağımda kalanı zaman zaman terennüm ettiğim rahmetli Barış Manço’nun yorumu nedense.
Köyünde Müzesi var
Öğrendiğimiz kadarıyla Âşık Veysel’in köyündeki (Şarkışla-Sivrialan) evi Kültür Bakanlığı tarafından müzeye dönüştürülüp (1982) kişisel eşyaları, sazları ve fotoğrafları sergilenerek, her yıl ölüm tarihini içine alan 16-21 Mart tarihleri arasında anma törenleri ve Âşıklar Bayramı düzenlenmekteymiş.
Arşivlerde yaşıyor
TRT radyo ve televizyonlarında sağlığında alınmış kayıtları arşivlerde yaşatılıyor. Bir tıkla sesine, sazına ve eserlerine ulaşmak mümkün. Rahmetler dileyerek kendisinin yazıp seslendirdiği bir şiiriyle son verelim:
Devri Cumhuriyet, asırı yirmi
Uyan bu gafletten uyuma yurttaş
Dünya ayaklanmış aya gidiyor
Uyan bu gafletten uyuma yurttaş
*
Bırak sar'öküzü varsın yayılsın
Set çekme gözlere herkes ayılsın
Her köşeye bir fabrika koyulsun
Uyan bu gafletten uyuma yurttaş
*
Yürüyen yolcuyu çekme geriye
Dikkat eyle karıncaya arıya
Gidiş böyle kavuşaman huriye
Uyan bu gafletten uyuma yurttaş
*
Zarar gelmez sana kaçınma sazdan
Günahın korkusu çıkmıyor bizden
Vazgeç demiyorum sana namazdan
Uyan bu gafletten uyuma yurttaş
*
Destekle fakiri okut yetimi
Bu hayırlar dinimizce kötü mü
İdrak eyle hidrojeni atomu
Uyan bu gafletten uyuma yurttaş
*
Dökülen yağmurun kilogramı
Ölçmüş biçmiş metre midir kare mi
Çok yatarsın azdırırsın yaramı
Uyan bu gafletten uyuma yurttaş
*
Bu işler bir ibret değil mi bize
Göklere fırlıyor bu kadar füze
İstiyor aydaki sırları çöze
Uyan bu gafletten uyuma yurttaş
*
Diyorlar ki dünya evvel su imiş
Oku, anla dünya nedir, ne imiş
Yükselenler bilgi ile büyümüş
Uyan bu gafletten uyuma yurttaş
*
Allahın varlığı mevcut insanda
İlim, akıl, fikir, sermaye sende
Çalıştır gemiyi otur dümende
Uyan bu gafletten uyuma yurttaş
*
Hiçbir şey bilmezsen dik biraz kavak
Boş gezene derler serseri savak
Yumma gözlerini dünyaya bir bak
Uyan bu gafletten uyuma yurttaş
*
Veysel ne durursun herkes gidiyor
Zaman uymaz sen zamana uy diyor
Fen çok büyük kerameti yutuyor
Uyan bu gafletten uyuma yurttaş
