BIRDE BÖYLE BAKALIM

UKRAYNA SORUNSALI !

Ukrayna krizi bir yönüyle erken gelen bir kriz diğer bir yönüyle bakınca da ertelenmiş bir krizin tekrar finali yahut yarı finali diyebiliriz!. Ukrayna Rusya ilişkileri slav dünyasında erken zamanda bir tamamlama ve birbirlerini ikame etme şeklinde olsa da moskova knezliği evresi ile birlikte ukrayna fiilen  rus güdümüne girmiştir.

Yani sembolik ve mitolojik kiev slav ana&rus anası gibi figürler ukrayna kiev  halkını onura etsede aslında bir rus önderliğinde ve rusun   başat baskın güç ve karakterinde rus slav birliği tebcil  edilmiştir. 
Moskova knezliğinin çarlik rusyasına evrildiği daha sonraki süreçte bu slav birliği rekabeti bu kerrede  mezhebe dayalı olarak yeniden  bir tefrik ve rekabete  gitmiştir.Burada da güçlenen ortadoks  rusa karşı katolikliği pek maruf  lehistan katolik ülkesi ; almanlara yakın ve yanında ki  almanlarla  işbirliğinde  olması münasebetiyle ve alman halklarını da yanında müttefiki  görerek katolik slav  birliğine soyunup ortadoks  rus nefreti ve karşıtliğı ile rekabete  soyunmuştur. 
Bu rekabet görünürde  mezhebi gibi görünse de aslında slav dünyası hamiliği ve öncülüğü;
  lehistanlı lehlere mi yaraşır yoksa  rusyalı ruslara mı yaraşır mücadele ve rekabetidir. İşte bu rus leh rekabeti olduğu dönemde Ukrayna slavları sanki rusa muti gibi görülmüştür. Lehistan Rus rekabetinden baskın ve galip çıkan rus olmuştur.Rusun bu leh rekabetinden galip çıkmasının  bir etmenide Osmanlı Türkü ile Habsburg&Nemçe almanları  arasindaki hemen hemen 16.ve 17.yüzyılın tamamında ki savaş ve rekabettir.
Osmanlı Türkü nemçe&avusturya  imparatorluğuna yan ve yakınlığı dan ve katolik  müttefikliğinden  lehistan slavlarını amansızca çoğu kez kırım eliyle bazende doğrudan lehistan&hotin seferi gibi lehistanı ezmiştir.
Bu Osmanlı Türk politikası dolaylı olarak rusun işine yaramış leh rus rekabetinde denge rusun  lehine  olmuştur.
Rusun  tatbik edip uygulamaya çalıştığı kaba  monarşik çarlık rejimi tüm özgürlükçü ve ferdiyetçi düşüncelerden,
parlenenter yönetim vb akım,  siyaset  ve yaklaşımların reddi ile sonsuza kadar yaşayabilecek bir ödün vermez  monarşik rejim inşası ile yayılma cebri savaş ve  işgallerini yıkılana kadar mütemadiyen sürdürdü.

Rusun bu totoliter kaba monarşisi kendisini biranda  avrupalıların dahi  yaşamadığı etkisinden bir kaç ara  dönem gibi (1848 paris komunü girişimi) azade kaldığı bambaşka bir devrim koşullarına  doğru rus carlığı kendisini  zorlamıştır. Bu yeni emek sermaye çelişkisi ekseninden  çıkan yeni avrupa düşüncesi olan devrimci sosyalist anarşik akımların eşitlik anlayışı içeren bir özgürlük  anlayışına havi düşünce ve akımlar  avrupada çok yaygin ve uzun süreli gündemde  olmamışken.
Rusyanin bu kaba kendini yenileyemiyen ve bunada gerek görmeyen  totoliter rus  monarşisi bu yeni ideoloji mensuplarınca ezilen toplum sınıfları ve rus dışındaki sömürge  halklarda yayılma ve taban bulmaya başlamasıyla bir mücadele ve devrim sahasına geniş rus ülkesi  dönüşmeye  başladı. Şiddete ve devlet terörüne  dayalı kaba rus  monarşinin taassup ve önlem  uygulamalarına aynı  şiddetle karşılık veren  bu yeni avrupadan çıkma sosyalist ve anarşik akımların görüş ve örgütlenmesine haiz karşı terör ve şiddet içeren  örgütsel mücadelesi artık rusyanın geleceğinde belirli güç olmaya başladı.
Bu yeni devrimci örgütler ve akımlar ile  temsilcileri yazarları çizerleri tüm bireyci yaklaşım ve anlayıştan özgürlük karşıtı sömürgeci   rus  İdaresine karşı şiar edindikleri  ve son derece tutarlı bir slogan olan;  halklar hapishanesi diye bir kavramı çarlik rusyası üzerine bir yafta olarak vurup örttüler.
rus idaresini bu  niteleme  aslında tüm çarlık rusyası  ülkesi  nüfusu içerisinde   azınlıkta olan rusların himaye edip yönettiğ çoğunluk olan  tüm diğer slavlar ile   farklı millet ve dinlere mensup toplumların mutlak özgürlüğü üzerine ve sınıfa dayalı bir mücadele örneğine ikna edip  tüm rusya  genelinde bu devrimci akımlar örgütlenme güç ve iradesi  gösterdiler.
 1. Dünya Savaşına girerken rus çarlığı idaresi kendisine panislavist ulvi hedefler koyarak; İstanbulu ve tüm anadolu  Türk yurdunu yutarak içerisinde ki  rejim muhalifi bu devrimci akım ve örgütlenmeleride söndürebileceğine inanmaktadır.
Kararlı bir Turk islam düşmanı panislavist Sazanov denen rus dış politikasını belirleyen kişi çarı 2.nikolyı   istanbul! hayaline  inandırmıştı!.
Osmanlı Türkünün bu paylaşım savaşında düşmanlarının beklemediği  yurtsever direnişi ve   Anadolu Turk yurdunu ve onun kalbi  Istanbulunu 
ta kafkaslardan tutmaya başlayıp çanakkale boğazını  tahkim etmesi rusu azak denizinde savunma yapmaya zorlaması rusun tüm müttefiklerini rusun   yanına ve yardımına yaklaştırmayıp,rusa yapacakları yardımı ve  yapabileceklerini  sınırlı kılmış ,sadece batı rusyada yani  ukraynadaki galiçya cephesinde ki meşhur rus  müdafası dışında ve kısmi olarak kafkasyada ki kontrollü durumu dışında birinci cihan savaşı genelinde  rus  pek atak ve emellerini gerçekleştirmekten  uzak kalmıştır.
Bu duruma muttefikleri ile fiziki bağ yardım ve bağlaşığını müttefiklerinin  Çanakkale  hezimeti ile büsbütün kaybetmiştir.
Birinci dünya savaşının genelinde kafkasyada ki sınırlı durumu hariç  düçar durumda kalan çarlık rusyası artık örtülüp saklananamaz haldeki bu yeni devrimci akımlar ve onların öncüsü  bolşeviklerin  mücadele ve iktidar sahası haline geldi. İşte bu rus dışı farklılaşma sürecinde ukrayna ulusçuluğu da bu devrimci süreçte  daha çok belirginlik kazanmıştır. Bireycilik rusya'dan ve rustan  ayrılık ve Ukrayna merkezli Ukrayna'ya dayalı bir rejim yönetim ve devlet anlayışı ukraynalı devrimcilerin Ukraynalı milliyetçilerin ve  Ukrayna anarşistlerin  arasında yayıldı.
İşte tam bu süreçte 1917'de Çarlık rusyasıda yıkıldı.Ukrayna ulusunun  bir kesimi  Ukrayna toplumunuda içeren  bolşevik devrimin yanında yer aldı.
Bir kesimi ise anarşistler yanında yer aldı meşhur ukraynslı anardist mohno ve çeteleri uxun süre bolďevikleride ugraştırmistır , diğer  bir kesim ileri gelen ise  Ukrayna milliyetçileri  olarak saf tuttular.  Çarlığın yıkilmasına mukabil   rus iç savaşı ukrayna topraklarında batı ve orta rusyada cerayan etti isede bolşeviklerin bu iç savastaki üstünlüğü ile  savaş bitti.
Bu durumun   sonucunda bolşevik birliği çarlık rusyası  bakiyesi tüm millet ve yurtları ihtiva eden Sovyetler Birliği diye yeni bir devleti kurup ilan  edildi.  İşte bu yeni  devlette ilk kez Ukrayna da sosyalist devlet olarak Sovyetler Birliği'nin katılımcı Devleti olarak yerini aldı. Ukrayna rusya'nın batısı karadeniz'in  kuzeyinde büyükçe bir ülke yurtluk olarak bir zamanlar ismi olan 
deşti kıpçak yurdunda ukrayna slavlarına dayalı sınırları belli bir federe katilimci devlet oldu.1930 larda ki  şedit stalin devlet terörunden en çok ukrayna toplumu ve toprskları  etkilendi beş milyona yakın insanını ukrayna bu süreçte  kaybetti.
İkinci Dünya Savaşı işte bu sovyet batı yurdunda   Ukrayna yurdunda savaşın çok kanlı çok yakıcı geçen bütün safhaları adeta Ukrayna steplerinide kana bulayıp yıkıma ugrattı.Dokuz milyon  Ukraynalı ikinci dünya savaşında öldü ya da öldürüldü,savaşin tamamında yirmi milyon insanını kaybeden sovyetler ülkesine oranlanırsa durumun boyutu daha iyi anlaşılir.   Savaş sovyetlerin zaferi ile  bitip Ukrayna ülkesi yine de Sovyetler Birliği içerisinde yerini alırken savaşın galibi Sovyetler Birliği Ukrayna nüfusu ve Ukrayna milletine bir jest bir ileri aşama olarak 1945 de Newyork daki yeniden kurulup inşa edilen Birleşmiş Milletler  kuruluş ülke ve devletlerinden birisi olarak Ukrayna Sosyalist Cumhuriyeti'nin birleşmiş milletlerin kurucu devleti olarak yer almasını sağladı.Burada ki ukrayna sandalyesi sovyetler birliği temsilcisi ve birleşmiş milletlerin daimi beş guvenlik konseyi üyesinin kuklası olmaktan başka bir işe ve duruma yaramadı. Belkide yeniden sovyetkerin yıkılması ile kurulan ukrayna devletine birleşmiş milletlerde hazır bir sandalye dışında! 1990'larda çözülen Sovyetler Birliği'nden sonra Ukrayna'da daha önce sınırları ve başkenti kiev  olan  yeni devlet ve millet olarak bağımsızlık ilanı  ve tanınmasını talep etmiştir.Ukrayna sovyet bakiyesi diğer ulke ve yurtlarla birlikte hür dunyadaki bağimsız ülkelerden birisi olarak yerini alabilmiştir.
Ukrayna Devleti başkenti kiev olan rusyadan sonra  nufusu ikinci sırada ve yuzolçümu  ise üçüncü sırada yaklaşık 40 milyon nüfus ve  altıyüzbin küsür  kilometre kare avrupada rusya ve  Turkiyeden sonra üçüncü ülkedir.
 Yeni rusya devleti  tüm Sovyetler Birliği bakiyesi  ülkelerden nükleer silahlarını çekmek suretiyle sadece Rusya'da nükleer silah bulundurulması  kararları doğrultusunda  Ukrayna bu nükleer güçten mahrum kalmamak için     bir süre direndi isede elindeki nükleer silahların yeni Rusya federasyonu  devletine;
Batı Avrupa ülkelerinin güvencesi ile teslim etti!.
Eş  zamanlı Ukrayna liman  şehirlerinde yerleşik eski Rus ve Sovyet donanmalarıda  sorun  oldu bu liman ve donanma deniz üslerinin bir süreliğine ukrayna ve rusyanin ortak yönetiminde  bırakılmasını taraflar 1992 de  karar  altına  aldılarsada işleyiş ve karşılıkli gerilimler hiç bitmedi.  Bu donanma konusu  durumuda ciddi bir anlaşmazlık konusu oldu. Sadece bir kısım donanma Ukrayna'ya bırakıldı diye bilmekteyim.
Bu iki ortadoks slav hamisi ülke hem rekabet hem toprak hem deniz üssü ve hem de Karadeniz hakimiyeti için rekabet ve mücadele halindeyken; Rusya'nın idari, siyasi ve yönetimsel olarak daha otoriter  olarak nihai yönetim şeklini alırken,
 Ukrayna ise  serbest seçimlerin olduğu sık sık iki kesim adayı ile seçimler yapan  rus yanlısı ve batı yanlısı adayların ardışık olarak kazanıp kaybettiği bir siyasi iktidar ve devlet başkanı değişiklikleri ile günümüze herşeye rağmen hür seçimlerle iktidarın değiştiği  ülke olarak gelebilmiştir. Rusya Federasyonu zaman zaman Sovyetler Birliği hamisi olarak bu eski Sovyet yurtlarının hatta Doğu Avrupa ülkelerinin kendine yakın aday ve partileri ile  hizipleriyle ilişkiye geçip karşı aday ve bloklarla mücadeleye giriştiği olmuştur.Bu hali belarus ve ukraynada hiç aksatmadan yapmıştır. İşte bu süreçte Batı Avrupa Amerika cepheside Rusya'nın Bu tutumuna karşı kendi hizip adaylarını destekten geri durmadılar. Ukrayna'da yönetime gelen Parti ve başkanlar beyanları  ya sert Batı Avrupa yanlısı politika ya da rus yanlısı aday kazandıysa avrupa birliğine mesafeli hatta birlik anlasmasi yapmayacağına dair rusa güvence verebilmiştir!. 
Bu rekabet aslında hür seçim demokrasi ve  özgürlükler anlamında Ukrayna toplumu ve milletinin daha gelişmiş kılacakken ;
  Ukrayna Devleti ve toplumu bir anda Rusya ve Batı dünyasının nüfuz ve mücadelesinde pres ve  bilek güreşi  sahası haline geldi.Bugün yaşanan da işte budur Rusya Ukrayna'yı Çarlık rusyası ve Sovyetler Birliği'nden beri kendine yanında yakınında bir vasal yurtluk olarak addedip Ukrayna üzerinde bir üstün hak ve görev  görmektedir.
  Batı bloku  dünyası ve birleşik Amerika ise kendi görüş ve yayılma sahası ekseninde yayılıp örgütlendiği  baltık ülkeleri orta ve doğu Avrupa ülkelerine büyük Ukrayna yurttluklarınıda   katmak istemektedir. Batı bloku rusya nın  yanı başında işler demokrasisi olan Özgür bir Ukrayna Devleti hayata geçirip ayakta tutmak istemektedirler. Rusya ise bu  stratejik batı kapısı olan yeni ukrayna  ülke ve yurtluğunu gerekirse kuvvet kullanarak  kendi rus nüfusu  bakiyesi kırım ve donetzki kendidine katmak ukraynadan  kopararak tam manası ile ukaraynanin avrupa ülke ve yurdu haline gelmesinin kendi  toplum ve rus milletine doğuracağı zararları öngörerek vargücuyle karşı çıkmaktadır. Açıkça Batı Avrupa ile bütünleşmiş tüm siyasi idari askeri organizasyonlarda yapmış tamamlanmış bir Ukraynayı da rusya  istememektedir.
Bu  mücadele öyle bir hal aldıki adeta rusya evinde evinin önünde deplasmana gelen bir güç ve medniyetle kaba kuvvet ve metodla varoluş yokoluş mücadelesine tutuştu! 
 Rusya'nın geri adım ve çöküşü kendi ülkesindeki otoriter totiliter iktidar  yapısınıda tehdit edip yıkacak bir durumdur. Bu durumdan rus toplumu batılı demokrasiler ve işleyişindende etkilenmesi kaçınılmaz olacaktır.Ukraynanın Batı Avrupa ve NATO ile bütünleşmesi Rusya'ya bir bütün olarak Avrupa düşünce ve nüfus sahasından bir süreliğine  tecrit edip izole edebilecektir.Bu durumdan açıkça çekinen otoriter rusya ve idaresi putin yönetimi; demokrasi ve hür eşit gerçek çok adaylı  seçimlerin  ukraynaya yerleşmesi putinin  kişiye bağlı  rejiminin rusyada  sonu olacağinı düşünmektedir.
Bu süreci iyi takip eden geri kaldığını hisseden rus toplumu da farklı bir tutumla yönetim ve yönetim anlayışını değiştirerek batı avrupa ile bütünleşme yoluna gidebileceğinede ayrıca ihtimal vermek gerekecektir. Bunu bilen mevcut putin rus yönetimi Ukrayna sorunu ve Ukrayna krizinin adeta kendi geleceği için varlık yokluk  meselesi haline getirmiştir. Çünkü Ukrayna'nın batı mütteki  olması uzun vadede Belarusu dahi  rus  elinde tutamayacaktır. Peki Daha ilerisi kendi içindeki Özerk Türk yurtları ve Türk olmayan yurtluklardan bağımsızlık özgürlük talepleri ile Rusya Federasyonunun ikinci bir sovyet yıkılması ve  yıkımına da sebebiyet verebilecektir.Fakat şu da göz ardı edilmemeli rusya avrupa toplumlarında ki gelişme değişme ve modernleşme sürecinin çok eski devirlerden beri  bünyesine alıp kaba Rus monarşisi içerisinde tatbik etsede Avrupa kültürü ve medeniyetinin bir parçası bir tamamlayanı olarak tüm Avrupa medeniyetini uzun süre bağnaz bir şekilde karşısına alıp çözümn üretecek de  değildir.
Tüm ideolojik aygıtlara ve sınırsız kaynaklara rağmen sovyet düzenini ayakta tutamamıştır!  Bugün lider ve kişilere bağlı olarak rusya ve birkaç bağlaşığının verdiği   bu mücadele kaybedildiği takdirde Rusya ülkesinde ve bağlaşiklarında  bir bilinç anlayış ve idari reform ve değişimlerinde birbirini  tetikleyeceğide aşikardir. 
İşte ülkemiz Türkiye olarak biz bu denge ve olası değişimleri görerek Rusya'nın galebe çalıp Ukrayna'yı elimine  etmesi eski günlerindeki gibi ukraynanın rus a tam bir muti ve batı ön bahçe olması  akabinde  rus nufuz ve yayılma sahasını tüm Doğu Avrupa ülkeleri ve yurtları ile Kafkas ülke ve yurtları Orta Asya Türk Yurtlarına da daha çok etkiyle nüfuz ve cenderesine  açıktan   alıp direneni açıktan cezalandırabilecektir.Bu etki ve nüfus sahasinda ki ülke ve yurtlarda oluşabilecek  Rus bakış açısına muhalif, rus mihmandarlığına aykırı olan tüm  yapı kurum ve kişilere ebediyen  hayat şansı vermeyecektir.  Türk nüfuz etki ve yayılma sahasına vereceği tahribat ve zarar bu evrede  onulmaz olabilecektir. Geçmiş dönem Osmanlı Türk Medeniyeti ile  çarlık rusyası  mücadelesi bize bu durumu çok açık edip göstermektedir. Çarlık rusyası'nın güç alıp kendince gücünün zirvesi diyebileceğimiz 19. Yüzyılın ilk yarısında tüm Avrupa'ya tasallut eden güç gösterisi güya koruduğu rejimler  ve kendisini etkilemesinden korktuğu 1848 macar,leh,çek ve diğer orta ve  doğu avrupa  ülke  ve yurtlarinda ki özğürlük hak ve yönetime katilma ihtilallerini desteğinde  olduğu kaba monarşi kalıntılarının  çağrısi ile ikiyüzbin kişilik ordusu ile  budapeşte,varsova ve pragı işgal edip yurtsever ihtilalcilerin yakalayabildiklerini öldürüp kana bulamıştır.
Yakslayamadığı isyancıların birçoğu ise tuna nehri sınırımızı geçerek Osmanli Turk ülkesine siğınmış can guvenliklerinin sağlanmasinı  Osmanlıdan talep etmişlerdir.Osmanlı ülkesi bu sığınmacı ihtilalcileri rus savaş tehdidine rağmen  vermemiştir.
Rusun bu gemalmaz özgürlük taleplerini savaşla şiddetle boğma girişimi 
Batı Avrupa   ülke ve medeniyetlerini  tehdit ve endişeye sevk etmiş olmalı ki  1848 ihtilallerini zorbaca rus bastırması  sonrasındaki rus tutum ve bakış açısına karşı tüm batı Avrupa ülkeleri  Osmanlı Türk Ülkesi ile ittifak edip 1853'te Kırım Yarımadası'nda rusun saldırı ve tehdit gücü kırılmış rus mutlak hezimete uğratılmıştır.
 Osmanlı Türk Ülkesi batı ittifakı sayesinde ve modernleşen yüzüyle Batı Avrupa medeniyeti içerisinde yerini kağıt üstünde olsa düveli muazzam  olarak  alabilmiştir. Rus yenilginin  ve hezimetin   öfkesini Osmanlı Türk ülkesine göre daha geri  daha az modernize  olan birlikten ve karşı koymaktan yoksun durumdaki Kafkas türk-islam yurtlarına orta Asya Tüm Turk  İslam yurtlarına tasallut edip isgal ve sömurge yönetimleri kurabulme cüretine geçebilmiştir. Rus işte o Kırım Savaşı hizmetinden sonra  sistematik olarak güneyindeki Türk ülke ve yurtlarınına sarkıp birbir sömürgeleştirmiştir. 1861  orenburg başkenli Turkistan sömurge vilayetini kurmuştur.Günümüzde de Ukrayna'daki sahada karşılıklı pres  ve bilek güreşi devam ederken Orta Asya Türk ülkelerinde de rus  sorun üretip  rus yönetim tarzına  benzeyen değişmez değiştirilmez! iktidarların gerektiğinde altlarını uyup yönetimlere hata ve hatalar yaptırabulmektedir.
Gerektiğinde de  bu yeni ülkelerinde birbirlerine olan ihtilaf ve çekişmelerini kaşımaktan da geri durmamaktadır. 
Yazimizin konusu ukrayna ulkesi ce  gerekse   gelirşen Orta Asya Türk ülkelerinden Kafkasya ülkelerine kadar  yerleşip oturacak olan tam demokrasi,seçimli demokrasi kultürü ve hukuk  düzeni Batı Avrupa ülke ve medeniyetleri ile bütünleşmeleri Türkiye'nin de yakın pek yakın gelecekteki  yararına ve modernleşme tecrübesi ileriliği belirgin olan Türkiye'mizin önderliğinde bu ülkeler türkiye'mize yanında ve yakınında yer alacaklardır  İşte bu yüzden Ukrayna'da yaşanan krizde ülkemiz Ukrayna'nın özgürlüğü seçiminde ukraynada yerleşecek demokrasi külturü ukraynanın  toprak ve yurt bütünlüğünü esas alan ve rus nüfuz ve  yayılmacılığına  dur diyebilecek yetenek ve  güçtedir. Ukraynanın  yanında olan yapı,ittifak ve oluşumlarda biz ülke olarak  yakın olmak durumundayız.
 Izole olan Rusyaya  yakın ve yanında olmak gibi ülkemdeki bir kısım Batı Avrupa ve Amerikan karşıtı unsurlar dikkate alınırsa Türkiyemizde ki oluşturduğumuz demokrasi birikimimiz ve hukuk devleti    düzenimiz ve iki asırlık muassır medeniyete erişip bütünleseceğimiz batı  Avrupa medeniyeti ile tamamlama ilişkimiz akamete uğrayacaktır.
Oysa bu batı medeniyeti ile mesafemizi 
ve  herbakımdan görünürlülüğümüzü  yaklaştırmış durumdayız.
Iki asırlık çok yoğun ve çok yönlü tüm ilişkilerimizde  batı avrupa medeniyet ülke ve yurtları ile tarihimizde ilkkez dış satım ve dış alımda denge sağlamış ve hatta cari fazlayada geçmiş ve geçecek durumdayız.
Türk İnsanımızın gerek ferdi merak ve isteği ve gerekse yönetimlerimizin sağlamış olduğu altyapı konforu birçok yeni avrupa birliği ülkesinden ülkemiz Turkiye çok ileri olup fransa ve almanyaya her geçen gün  insanimızın konforu ve ülkemızin gelişmişliği olarak yaklaşmaktayız.
Rus inatlaşması ve yaklaşan tehlike rus ve baglaşıklarının tecriti   sanıldığı gibi rus tarafını yüceltmez.
 Batı Avrupa ve  dünya medeniyetinden savrulan bir ülkenin bir yurdun bırakın kendisine hayrının olmasını başka bir ülkeye ve onun konfor ve gelişmişliğine ne faydası olabilir ki?
29/01/2022
Avukat
Erarslan Polat