Filistin'i Tanımak

Sekiz ayı aşan zamandan (7 Ekim 2023) beri Gazze özelinde Filistin ve Kudüs davasını anlamayan, bilmeyen ve tanımayan kalmamıştır diye düşünüyordum. Lakin ülkemizde yapılan sokak röportajlarından birinde bölge hakkında vatandaşlara sorulan sorulara bîgane kalanların çokluğu beni hayal kırıklığına uğrattı.
Sosyal medyada sokak röportajları yapan biri ‘Kudüs neresidir, nerededir? diye bir soru soruyor. Çoğu maalesef tanımıyor, neresi olduğunu bilmiyordu. Kudüs’ün bizim neyimiz olduğunu, bizim için ne mana ifade ettiğini bilmek de tanımakla doğru orantılı. Bilmeyen ve tanımayanların Filistin davası diye bir dertlerinin olması da düşünülemez.

Millet /ümmet olarak tanımak

İslam ümmetinin genelde Filistin davası özelde Gazze’deki mazlumiyet sorununa karşı ne denli din kardeşliği ruhuna uygun davranıp davranmadığı da görülüyor. Ekranlara yansıdığı kadarıyla bazı İslam ülkelerinde farkındalık, empati,  içselleştirme gereği gibi oturmuş değil. Zira 57 İslam ülkesinden birinde ülkesinde İsrail’i savunan halk röportajlarını sosyal medyada görünce daha da karamsarlığa düşmüştüm. Diğerlerinde durum nasıldır, oranı nedir, tam test etmek mümkün görünmüyor. Abraham antlaşmalarıyla İsrail’le ilişkilerini yoğunlaştıranlardan, kendi mezhebi çıkarlarına yaramayacağı için suskun kalanlara, ırkî düşüncelerle konuya yaklaşıp ‘araplardan bana ne’ havasında olanlara kadar maalesef İslam ülkeleri yeknesak değil. Biz yine de çoğunluğun sağduyulu bir vicdanın sesi olduğuna dair umutlarımızı muhafaza edelim.

Filistin devleti 1988’de ilan edildi, Türkiye ilk tanıyanlardan

2 Haziran 1964 tarihinde Demokratik, laik ve ulusal bir Filistin devleti kurmayı amaçlayan ve çeşitli ulusal örgütleri bir araya getiren  Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) kurulmuş, Yaser Arafat ise 3 Şubat 1968'de örgütün başına geçmişti.
15 Kasım 1988'de, FKÖ lideri Yaser Arafat, Cezayir’de sürgünde iken Filistin'i başkenti Kudüs olan bağımsız bir devlet olarak ilan etti. Cezayir Filistin'i resmen tanıyan ilk ülke olurken, Türkiye de aynı gün ilk tanıyan ülkeler arasında yer almış, dönemin Başbakanı Turgut Özal, Türkiye'nin Filistin Devleti'ni tanıdığını açıklamıştı.

Aynı yıl ilk tanıyanlar

Cezayir, Bahreyn, Endonezya, Irak, Kuveyt, Libya, Malezya, Moritanya, Fas, Somali, Tunus, Türkiye, Yemen, Afganistan, Bangladeş, Küba, Ürdün, Madagaskar, Malta, Nikaragua, Pakistan, Katar, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Sırbistan, Zambiya, Arnavutluk, Brunei, Cibuti, Mauritius, Sudan, Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Mısır, Gambiya, Hindistan, Nijerya, Seyşeller, Sri Lanka, Namibya, Rusya, Belarus, Ukrayna, Vietnam, Çin, Burkina Faso, Komorlar, Gine, Gine-Bissau, Kamboçya, Mali, Moğolistan, Senegal, Macaristan, Cape Verde, Kuzey Kore, Nijer, Romanya, Tanzanya, Bulgaristan, Maldivler, Gana, Togo, Zimbabve, Çad, Laos, Sierra Leone, Uganda, Kongo Cumhuriyeti, Angola, Mozambik, Sao Tome ve Principe, Gabon, Umman, Polonya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Botsvana, Nepal, Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Butan, Batı Sahra.

Sonraki yıllarda tanıyanlar

1989-1999 arasında Malavi, Güney Afrika, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan, Papua Yeni Gine, Kazakistan, Azerbaycan, Türkmenistan, Gürcistan, Bosna Hersek, Esvatini, Ruanda, Etiyopya, İran, Benin, Kenya, Ekvator Yeni Ginesi, Vanatu, Filipinler tanırken,
2000- 2010 arası ise Brezilya, Arjantin, Bolivya, Ekvador, Venezuela, Dominik Cumhuriyeti, Kosta Rika, Lübnan, Fildişi Sahili, Karadağ, Paraguay, Doğu Timor tanıyan ülkeler arasında yer aldı.
2011'den bu yana tanıyan ülke ve yönetimler arasında şunlar bulunuyor: Meksika, Saint Kitts and Nevis, Kolombiya, Saint Lucia, İsveç (2014 yılında İsveç, Batı Avrupa'da Filistin'i tanıyan ilk ülke ve ilk AB ülkesi oldu), Guatemala, Haiti, Vatikan, Tayland, Şili, Guyana, Peru, Surinam, Uruguay, Lesotho, Güney Sudan, Suriye, Liberya, El Salvador, Honduras, Saint Vincent ve Grenadinler, Belize, Dominika, Antigua and Barbuda, Grenada, İzlanda.

Bu yıl tanıyanlar

En son (bu yıl) Bahamalar, Trinidad ve Tobago, Jamaika ve Barbados da listeye eklendi. Geçen Mayıs ayında ise en son üç ülke İspanya, Norveç ve İrlanda, yaptıkları açıklamada, Filistin devletini tanıyacaklarını duyurdu.
Birleşmiş Milletler'e (BM) üye 193 ülkeden 139'u Filistin'i devlet olarak tanıyor. 143’ü de Filistin’in BM’ye katılımını onaylıyor. 
(https://www.trthaber.com/haber/gundem/norvec-irlanda-ve-ispanyadan-filistin-adimi-hangi-ulkeler-filistini-taniyor-859050.html;https://www.ntv.com.tr/galeri/dunya/filistini-devlet-olarak-taniyan-ve-tanimayan-ulkeler)

Tanımayanlar

ABD, Avustralya, Kanada, Japonya yanısıra birçok Batı Avrupa ülkesi tanımıyor. Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler arasında Filistin'i devlet olarak tanımayanların Haziran 2024 itibarıyla listesi (https://tr.wikipedia.org/wiki/Filistin_Devleti’nin_uluslararası_tanınması) aşağıda sunulmuştur: Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Andorra, Avustralya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Çekya, Danimarka, Eritre, Estonya, Fiji, Finlandiya, Fransa, Güney Kore, Hırvatistan, Hollanda, İsrail, İsviçre, İtalya, Japonya, Kamerun, Kanada, Kiribati, Kuzey Makedonya, Letonya, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Marshall  Adaları, Meksika, Mikronezya, Moldova, Monako, Myanmar, Nauru, Palau, Panama, Portekiz, Samoa, San Marino, Singapur, Solomon Adaları, Tonga, Tuvalu, Yeni Zelanda, Yunanistan.

Dünya büyük çalkantılarla boğuşuyor ve 3. Dünya Savaşı geniş mahfillerde dillendiriliyor. Zulüm kıtalar dolaşıyor. Dünyayı kasıp kavuracak böyle bir ihtimalin aksine ümidimiz odur ki, bütün mazlum coğrafyalarla birlikte Filistin’i devlet ve millet olarak tanıyıp insani şartların en kısa zamanda sağlandığı, zalimlere hesap sorulduğu günleri göreceğimiz günler yakındır.