Seyahat-i Arz-ı Rum’dan Hatırımda Kalanlar

İlk kez on yıl önce (2014) ziyaret etmek nasip olan Doğu Anadolu Bölgemizin 3.büyük ili yiğitler demek olan Dadaşlar diyarı Erzurum’u  diğer bir tabirle Arz-ı Rum’u geçtiğimiz günlerde yeniden gezmek, havasından suyundan, maddiyatından maneviyatından  istifadelenme fırsatı buldum. Bir düşündüm de bendeki Erzurum intibaları taa çocukluk yıllarıma kadar iniyor.

Çocukluk Hafızamdan askere gidenlerin gönderdikleri kartpostallarından izler taşıyor

Bize okutulan asker mektuplarından ve bayram tebrik kartlarından hayalimi süsleyen görüntüler hatırlıyorum. Erzurumun sembolü haline gelen eserleri muhtevi kartlarda kümbetler, Selçuklu dönemi mirası çifteminareli medrese, Yakutiye medresesi (Türk İslam eserleri ve etnografya müzesi), yanındaki Lalapaşa camii, sert kışlarını anımsatan Palandöken manzaralı görüntüler bulunuyordu.  İlk seyahatimde buraların görüntüleri yeniden aklıma geldi ve her bir eseri detaylı inceledim diyebilirim. Abdurrahmangazi türbesini, Erzurum kalesini, Mecidiye tabyalarını ayrı bir halet-i ruhiye ile dolaştım,

İki köy öğretmenimiz

Çocukluk hatıralarımdan bana Erzurum’u hatırlatan bir diğer husus da bu şehirden köyümüze gelen amca çocukları iki öğretmenimizdi. Erzurum manilerini,  şarkı ve türkülerini, ürünlerini, şivelerini sevdiren biri merhum diğeri hayatta iki mümtaz insan. Alim ve fazıl bir sima olan babasının köyümüze geldikçe camide verdiği ama lehçe/şive farkı nedeniyle yarısını anlamasak da sohbetlerini  bir çok köylümüz gibi ben de unutamam.

Aldığım Oltu taşı tesbih Hediyem

Bir diğer husus da Erzurum’a çalışmaya giden bir yakınımın dönüşte hediye olarak bir Oltu taşı tesbih getirmesi hala hafızalarımdadır. Kendisi merhum ama hatırası hala canlı hediyem de buralara muhabbeti sağlayan ayrı hatıralarım arasındadır. Yıllar sonra Oltu’ya gittiğimde ilk aldığım tesbihimin imal edildiği atölyeleri ve belediye tesbihçiler çarşısını gezmek en zevk verici anlarım arasındaydı. Oltu kalesi ve tarihi Aslanpaşa camiini de zikretmeden geçemem.

Tarihi mekan ve portreler

Erzurum deyince çocukluğumuzdan, okul yıllarımızdan okuduğumuz, duyduğumuz  hafızalarımızda kalan mekanların yanı sıra değerli simaları hocaları, alimleri, hafızlarını hatırlarım. Kazımkarabekir Paşa, Erzurum kongresi fotoğrafı, Nenehatun’u, Ömer Nasuhi Bilmen hocayı, Alvarlı efe hazretlerini, Naim hocayı, Kırkıncı hocayı ilk aklımıza gelenler olarak sıralayabilirim. Lise ve Üniversite yıllarımdan Erzurum YİE, İlahiyat ve İslami Bilimler’de görev yapan hocalar da zihin dünyamızda yer aldı. (Bu son ziyaretimde bir öğle vakti Lalapaşa camiinde kitaplarından istifade ettiğimiz Erzurumlu emekli bir ilahiyat hocamızın (Prof.Dr.Mustafa Ağırman) sohbetine tevafuk etmekten ayrı bir haz aldığımı söylemeliyim)

Maneviyat iklimi hayli canlı

Örneğin ezanlardan sonra kısa salat-u selam getirilmesi daha önce hiçbir yerde görmediğim bir uygulama. Binbir hatim geleneği herkesin malumu. Hafzılık müessesei canlı ve hafızları hayli bol bir ilimiz. Milli ve manevi değerlerimize önem veren bir olarak öne çıkmasını da kayda geçmem gerekir.

Halk Ozanları, Musikişinasları

Erzurumlu Emrah, Aşık Reyhani, Murat Çobanoğlu gibi ilk aklıma gelen ozanları, Erzurum türküleri, merhum İbrahim Erkal, Arif Sağ gibi santçılarıyla, barı, folklör/halkoyunları ve ciritiyle de Erzurum kültürümüzde önemli bir yer işgal eder. 
Şehirde açık, limonlu bol çay içilmesi de soğuk havaları ısıtsan önemli bir alışkanlık gibi görünüyor.

Hayvansal ürünler revaçta

Genel olarak geçimin tarım ve hayvancılığa dayandığını hissedebiliyorsunuz. Cağ kebabı başta olmak üzere et tüketim kültürünün yaygın olduğunu, Pazarlarında (Örneğin Oltu pazarında) en çok genellikle hanım satıcılar tarafından sunulan tereyağ, yoğurt, peynir çeşitleri gibi süt ürünlerinin satışa arzedildiğini görebiliyorsunuz.

Meşhur Coğrafi İşaretli Tescillenmiş Ürünleri çok

Pekmezli Baklava, Civil Peyniri, Ehram Dokuma Kumaşı, Kadayıf Dolması, Küflü Civil (Göğermiş) Peynir, Mantı/Hıngel, Peynir Helvası, Su Böreği, Hınıs Fasülyesi, Karnavas Dut Pekmezi, Narman Şeker Fasülyesi, Oltu Cağ Kebabı, Oltu Taşı, İspir Fasülyesi ve İspir Kaymağı en meşhurlarından...
Erzurum gezilecek yerler arasında Narman Peri Bacaları, Tortum Gölü ve Tortum Şelalesi gibi eşsiz doğal alanlar yer alır.
Cennet vatanımızın saymakla bitmeyecek ne güzel yerleri var..