Anadolu babalar diyarıdır aynı zamanda
Anadolu’nun şefkat ve merhamet abidesi, vefakâr ve cefakâr anaları/anneleri üzerine ne söylesek azdır. Anne babalara karşı ilgi ve duyarlılığı Anneler günü kutlandığı gibi her yılın haziran ayının 3. pazar günü de bir asrı aşan zamandan beri Babalar günü olarak kutlanıyor. Anadolu’muz her ne kadar ‘ana’ dolu ise hakikaten bir o kadar da baba gibi babalarla doludur.
Anadolu’nun İslamlaşmasında babalar dedeler faktörü
Horasan Erenleri diye literatürümüze geçen Hoca Ahmet Yesevi, Hacı Bektaşi Veli gibi tarikat/tasavvuf yolunun salikleri, halifeleri ‘eren, baba, baba eren, abdal, dede baba, dede gibi isimlerle anılırdı. Bu gayretlerin imzası mahiyetinde türbeler ve yatırlar manevi babalık yapanları ‘Terzi baba, Geyikli baba, Baba Sultan, Derviş baba’ gibi zevatı bizlere hatırlatır.
Hristiyanlar da din büyüklerine baba diyor
Hristiyanların papa’sı da babadan geliyor. Bazen ‘aziz peder’, şeklinde yabancı filmlerde/dizilerde geçiyor. Bizim de zaman zaman kullandığımız peder Farsçadan bize geçmiş bir kelimedir. İthal babamız bile var: ‘Antalya Kaş’ta bulunan antik kent Patara, aynı zamanda "Noel Baba" olarak tanınan St. Nikolaos'un da doğduğu ve büyüdüğü yer olarak anılıyor. (https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/medeniyetler-besiginin-2020nin-patara-yili-ilan-edilmesiyle-bilinirligi-artti/2136513) Hristiyan kültürün dünyaya yansıması olarak bizde de bazen Noel baba diyenlere rastlıyoruz.
Babasız çocuklar gerçeği
Savaşta, hastalık vb sebeplerle babasız kalmış çocuklar da hayatın bir gerçeği üzerine edebiyatımızda farklı ürünler verildiğini görüyoruz. En tehlikelisi de var olduğu halde baba ilgisi ve sevgisini çocuklarına veremeyen, varlığı ile yokluğu belirsiz babalardır ve toplumda böylesi kişilerin ‘babasız çocuklar’ı da var.
Buruk Baba Sevinci yaşayanlar da
Çocukluğunda kaybettiği babasını hiç görmeyen-hatırlamayan veya hayal meyal hatırlayanlarımız, baba hasretiyle büyüyenlerimiz de var. Babaları askerde kalmış, hastalıktan veya kazadan hayatını yitirmiş evlatlar da tarihimizin bir gerçeği.
Başkasına Babalık yapanlar
Hamilik yapan kişiler için biyolojik babası olmadığı halde ‘bana babalık yaptı’ denilen, vefa gereği hürmetle anılan simalar üstün karakter ve şahsiyetlerdir. Zaten ailede babalığının hakkını verenler saygın konumlarını muhafaza ederken, kendi evladı olmayanı bile kendinden kabul edebilmek, fukara babası, yetim babası, manevi baba olabilmek ne ulvi bir duygudur.
Babalar huzuru nerede bulur?
Hayatta babalık yapamayanlar olduğu gibi, evlatlık yapamayanlar da mevcut maalesef. Anasını babasını ilgisiz bırakan veya huzur evinde huzura kavuşturacağını sanan nesiller gerçeğini de göz ardı edemeyiz. Böyleleri için ‘Besle(dik) büyüt(tük) danayı, (sonra) tanımaz oldu anayı babayı’ deyimi tam da bunlar için söylenmiş olmalıdır.
Baba, ‘baba’ bir lakaptır
Mafya babası, Para babası gibi öncülük ifade eden babalığın yanında trafik sıkışıklığını düzenleyen kavşak da ilginç bir yakıştırmayla ‘baba’dır bizde.
Babalar Günü nasıl ortaya çıktı?
Eskiden biz babalar günü bilmezdik. Bu, gün ihdası ne zaman başlamış merak ettim. Şöyle deniyor: Bir Amerikan iç savaşı gazisinin kızı olan Sonora Smart Dodd, Anneler Günü gibi babaların da bir günü olması gerektiğini düşünmekteydi. Dodd'un babası annelerinin yokluğunda altı çocuğunu tek başına büyütmüştü. Babasının doğum günü olan 5 Haziran'ın Babalar Günü ilan edilmesi için çalışmalara başlamış ama bu çalışmalar o tarihe yetişemeyerek kutlamalar haziran ayının üçüncü pazar gününe ertelenmiştir. Bu yüzden Babalar Günü Haziran ayında kutlanır. Babalar Günü ilk kez 19 Haziran 1910'da Washington'un Spokane şehrinde kutlanmış. 1924 yılında Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Calvin Coolidge kutlamaları desteklemiş; ama resmi olarak Babalar Günü ilan etmemiştir.
1966 yılında ise o dönemin başkanı Lyndon Johnson, her yıl haziran ayının üçüncü pazarının Babalar Günü olarak kutlanacağını açıklayan bir bildiri yayımlamıştır. 1972 yılındaysa Başkan Richard Nixon'ın imzasıyla Babalar Günü yasal olarak ABD'de resmi tatil ilan edilmiştir.
(https://www.trthaber.com/haber/guncel/babalar-gunu-2022-ne-zaman-babalar-gunu-2022-688514.html)
Etrafımıza baktığımızda örnek davranışlarıyla hayırlı evlat ve hayırlı baba profilleriyle dolu olduğunu görüyoruz.
-Her türlü sıkıntıya rağmen en büyük derdi evlatlarının kendilerinden daha iyi şartlarda hayat sürmesi için sıkıntı çeken ve tatlı telaş ve yorgunluklarıyla hayatını tüketen, ha babam de babam durmadan çalışanların
-Ahir ömründe bakım görümünü üstlenen, geliri olmayan babasına harçlık veren, onun için kurban kesen, hacca-umreye gönderen, ameliyat ettiren ve hastalığıyla ilgilenen babalarına hayırlı evlat olanların
-Babalarının şehadeti veya vefatı sebebiyle kendisine kalan kardeşlerine babalık yapanların
Kardeşlerinin, akrabalarının çocuklarına bile babalık yapan iyilik kahramanlarının
vefat edenlerini rahmetle anıyor, sağ olanlara sıhhat ve afiyetler diliyor, babalar gününü kutluyorum.