Hürmet Medeniyeti
Son dönemlerde bizi biz yapan değerlerin başında gelen sevgi, saygı, şefkat ve merhamet duygularımıza yakışmayan hadiselerle daha fazla karşılaşmaktayız.
İnanç dünyamız, kültürümüz insana, hayvana, çevreye karşı sevgi ve saygı medeniyetidir, diye özetlenebilecek bir medeniyettir.
Allah cc yüce yaratıcı kâinata düzen ve intizam koyucu olarak öncelikle kendisine hürmeti emreder. Ardından gönderdiği kelamına, elçisine ve tüm mahluka saygıyı ister. Buna ilaveten bu düzenin bozulmamasını tahrip ve ifsadına çalışmanın ne kadar süfli bir şey olduğunu resmeder. Zalim, fasit karakterleri üzerinden ders almamızı ister.
Her insanın hatta her mahlukun / yaratılıştan kazanılmış hakkı vardır. Tasavvuf kültürümüzde de insan nefsinin terbiyesi en önemli bir meseledir ve neredeyse tüm hedefini Halik’a tazim mahluka şefkat’ olarak özetler. Mayamız ‘yaratılanı sev yaratandan ötürü’ felsefesi ve anlayışıyla yoğrulmuş
Hürmetli, saygılı, şefkatli ve merhametli insanlar her kültürde sevilir ve saygısızlar yerilir. Bozguncuları itici olarak görür.
Aslında kişi her iki karakterden de etkilenen, onlardan ders ve ibret çıkarabilen bir psikolojiye de sahiptir. İyiliği örnek alır, kötülüklerden kaçar. Hani Lokman Hakîm’e sormuşlar (Hekim diye de söylenir. Esası Hakîm yani hikmetli bir ilme sahip hikmetle iş gören manası daha etkindir. İlmin de ötesinde bir kavrayış duru ve donanımı çağrıştırır. Hastalığı bilen ancak hikmetlerini de bilen bir özel insan demektir) Kitabımızda kendisinden bahsedilen ancak peygamber olup olmadığı beyan edilmeyen 3 kişiden (Üzeyir Lokmam ve Zülkarneyn) biri olan Lokman as. / Lokman Hakim edebi, saygıyı ve hürmeti kimlerden öğrendin sorusuna adap, usul, erkan bilmeyen zayıf karakterli kişilerden olduğunu cevap vermiş.
Bizim kültürümüz ve medeniyetimizde en başta Allah ve rasülü yanında emir sahiplerini (ulu’l-emr-amirler-ümera); vatana, bayrağa, sancağa (cihat-devlete-şehitlere); ulema-İlim sahipleri (alimler-hocalar-öğretmenler) aile büyükleri (anne, baba ve yaşlılar) komşulara millete (tüm din kardeşlerine) misafire, hayvanlara, tabiata (suya toprağa havaya) hatta ölülerimize geçmişlerimize saygı ve hürmet vardır.
Yahya Kemal’in Madrid büyükelçiliği zamanında sordukları Türkiye nüfusunu abartılı bir rakamla söyleyince itirazlar olmuş. İlave etmiş ve ‘siz sadece yaşayanları sayıyorsunuz. Halbuki biz toprak altında yatanlarla birlikte yaşarız’ şeklinde bir beyanı olmuş.
Üsküdar tarafına Harem denmesi Anadolu topraklarının Mescidi Haram/Hürmetli mescide yani Kabe’ye bağlayan toprakların uzantısı olması sebebiyle olduğu bilinir. İstanbul kültür araştırmacıları mütedeyyin insanların Üsküdar tarafında oturmaya özen gösterdiklerini kaydeder.
Bizde savaşın bile bir hürmeti vardır. Yaşlıya, çocuğa, hastaya dokunulmaz. Hayvana, ağaca zarar verilmez.
Müşterisine hile yapanlar, trafikte kavga küfür sataşanlar, ürününe hile karıştıranlar, sırada öne geçmeye çalışanlar, aile büyüklerine gereken ilgiyi ve sevgiyi göstermeyenler vs. saygısız ve hürmetsizce bir tavır sergilediklerini bir anlayabilse, bencilliğini yenebilse, materyalist mantıklarını bir ezebilse, yanlışlarını törpüleyebilseler.
Bir tür saygısız davranışları sergileyenlere insanın ‘İslamiyet’iniz yoksa insaniyetiniz de mi yok?’ diye haykırası geliyor.
Bizi biz yapan değerlere ilgimizi yeniden yeşertmeli azalma, sönme ve pörsümesine meydan vermemeliyiz.
Bizim medeniyetimiz gibi insani değerler üzerine oturmayan medeniyetlere mimsiz medeniyet denilmiştir. Çünkü arapça medeniyyet kelimesinin başındaki mim kaldırıldığında deniyyet yani alçaklık, süflilik kalır. Medeniyetimizin o mim’inde Medine vardır, Hz. Muhammed vardır ve merhamet vardır.
Hak hukuk her şeye hakkını verme ve teslim etme, kendi hakkına riayet ettiği gibi başkasının hakkına riayet etme düsturumuz en önemli rotamız olmalıdır. Hürmetiniz bol, ömrünüz, haneniz, kazancınız bereketli olsun…Hürmet edelim, hürmet bulalım.