Kaynağı Farklı Paylaşımlar Furyası

Sosyal medyada birbirinden farklı yazar ve şairlere ait beyitler ya başka birine atfedilir veya kaynağı meçhul kişilere. Herkesin güzel gördüğü kaynağı asılsız bu sözler bizler tarafından paylaştıkça da çoğalıyor. Aynı yanlışlığa biz de düşebiliyoruz. Nice zaman sonra öğreniyoruz gerçeği ancak olan oluyor. Birkaç örnek verecek olursak:

M.Akif’e izafe edilenler

İstiklal marşı şairi Mehmet Akif Ersoy’a ait sanılan ve özellikle yılbaşı kutlamaları öncesinde sıkça paylaşılan ‘Yılbaşı şiiri” aslında Ömer Berber adlı şaire aittir. Şiirin Mehmet Akif’le ilgisi yoktur.
Ya Rab! Böyle mi olacaktı, benim cennet yurdum?/ Baktım da etrafıma yalnızım, ağladım durdum / Bir mânâ veremedim, şu Milâdî yılbaşına! /Şaştım da kaldım, Müslümanların vah telaşına! Diye devam ediyor.
(https://www.malumatfurus.org/mehmet-akife-ait-sanilan-tepkisel-yilbasi-siiri-kosemenler/)
Aynı şiir Necip Fazıl’a nisbet edilerek de paylaşılıyor.
Yine “Sofuluk satıyorsun, elinde boy boy tesbih” ve “Bunların dilinde Hak; ama kalbi dolu put!” gibi dizeleriyle tanınan şiir Mehmet Âkif Ersoy’a ait değilmiş.
(https://www.malumatfurus.org/sofuluk-satiyorsun-elinde-boy-boy-tesbih/)
Mehmet Âkif Ersoy’a ait sanılarak paylaşılan “Bir yıldız vardır kanından yadigar, bir de hilal! / Unutma sakın çocuk, sadece bir cadde adı değildir İstiklâl” dizeleri de aslında kendisine değil Gökhan Şefik Erkurt’a aitmiş.
(https://www.malumatfurus.org/sadece-bir-cadde-adi-degildir-istiklal/)

Yunus Emre’ye atfedilenler

‘Olsun be aldırma yaradan vardır / Sanma ki zalimin ettiği kârdır / Mazlumun âhı indirir şâhı /  Her şeyin bir vakti vardır" Sanatçı Uğur Işılak’a ait bu beyitler Yunus Emre’ye atfedilerek paylaşılıyor.
‘Çiçeklerle hoş geçin /Balı incitme gönül / Bir küçük meyve için / Dalı incitme gönül’ dizeleri de şair Bestami Yazgan’a aittir.
(https://www.malumatfurus.org/incitme-gonul-siiri-yunus-emre/)
‘Kendimi bir nokta olarak gördüğümde, bir bakmışım ki anlamlı bir cümlenin sonundayım.’ sözünün Yunus Emre’ye ait olduğu iddiası doğru değil.
(https://www.malumatfurus.org/kendimi-bir-nokta-olarak-gordugumde-bir-bakmisim-ki-anlamli-bir-cumlenin-sonundayim/)
“Semaverin üstündeki demlik burnunu ne kadar havaya kaldırırsa kaldırsın, küçük bir bardak karşısında eğilmeye mahkumdur” dediği iddiası da asılsız olduğu vecizenin hafif farklı versiyonu Özbek şair Erkin Vahidov’a ait olduğu kaydediliyor.
(https://www.malumatfurus.org/yunus-emrenin-semaverli-vecizesini-sorgulamadan-gercek-kabul-edenler/
Öteyandan Aşık Veysel’e ait olduğu söylenen MFÖ’nün 1986’da çıkardığı “Vak the Rock” albümünde yer alan “Adımız miskindir bizim” parçasının sözleri ise Yunus Emre’ye aittir. 
(https://www.malumatfurus.org/adimiz-miskindir-bizim-siirinin-sahibi/)

Oğuz Atay’a izafe edilenler

Sosyal medyada imzası ünlü yazar Oğuz Atay’a ait gösterilen sözler de çok geçiyor. Özellikle meşhur romanı Tutunamayanlar’ın hayali kahramanı Olric’in kullanıldığı sahte sözler..
(https://www.malumatfurus.org/olric-sozleri/)

Einstein’a izafe edilenler

“Arılar yeryüzünden kaybolursa insanoğlunun 4 yıl ömrü kalır”, “Dünyada üst sınıf yaşar, Orta sınıf şikâyet eder, Alt sınıf şükreder”, “Hayat bisiklet sürmek gibidir, dengenizi korumak için devam etmelisiniz”, “Negatif insanlardan uzak durun, her çözüm için bir sorunları vardır” , “4. Dünya savaşı taş ve sopayla olacak”, “Delilik, aynı şeyi tekrar tekrar yapıp farklı sonuçlar beklemektir”, “Korkarım ki bir gün teknoloji, insan iletişiminin ve yakınlaşmasının önüne geçecek ve aptal bir nesil ortaya çıkacak” , “Aslında herkes dâhidir. Ama siz kalkıp bir balığı, ağaca tırmanma yeteneğine göre yargılarsanız balık tüm hayatını aptal olduğuna inanarak geçirir.” gibi sözler de Einstein’e söyletilir olmuş. 
(https://www.malumatfurus.org/einstein-aslinda-herkes-dahidir/

En çok Necip Fazıl Kısakürek’e mal edilmiş

Üstad Necip Fazıl’a aitmiş gibi paylaşılan 217 söz ve beyit tesbit edilmiş. Bunlar arasında en çok kaynağı meçhul şiir ve sözler var. Şair Cengiz Numanoğlu’na ait beyitler de hayli yer tutuyor. Ayrıca Hayati Vasfi Taşyürek, Ahmet Mahir Pekşen, Mehmed Said Çekmegil, Cezmi Ersöz, Behçet Necatigil, Mehmet Deveci, Büyük İskender’e ait olanlar da NFK imzasıyla servis ediliyor.
Kendisine atfedilen söz ve beyitlerin yer aldığı listeden birkaç örnek sunayım:
Armut deyip geçmeyin, onun ilk hecesi çoğu kişide yoktur! (2), Dünya güzel olsaydı doğarken ağlamazdık / Yaşarken temiz kalsaydık ölünce yıkanmazdık (9), Yusuf baştan aşağı iffet olduktan sonra, Züleyha baştan aşağı afet olsa ne yazar (30), Bak da ibret al yere düşen yaprağa / Eskiden o da yukardan bakardı kara toprağa (74), Ölüm herkesin başına gelir, ama geç ama erken / Ya kazanırken ya da kazandığını yerken (145), Hava kirliliğinden değil, haya kirliliğinden nefes alamıyoruz (168), Sen gönlünü Allah'a ver. Allah gönlüne göre verir. Sen gönlünü Allah'a ver. Allah seni yerleştireceği gönlü bilir. (217)
(http://www.n-f-k.com/nfkforum/index.php?/topic/14038-ustad-necip-fazyla-ait-olmayan-soezler/ )

Ömer Hayyam’a atfedilen

“Azrailine aşık olmuşsa bir millet” ya da “Celladına aşık olmuşsa bir millet” şeklinde paylaşılan söz iddia edilenin aksine Ömer Hayyam’a ait olmadığı, bahse konu dörtlüğün Yusuf Şahin Ceritli’ye ait olduğu belirtiliyor.
Cellâdına âşık olmuşsa bir millet,
İster ezan dinlet, ister çan dinlet
İtiraz etmiyorsa sürü gibi illet
Müstahaktır ona her türlü zillet! ..
(https://www.malumatfurus.org/azrailine-asik-olmussa-bir-millet-dortlugunu-omer-hayyama-ait-sanan-kose-yazarlari/ )

Aşık Veysel’e atfedilen

‘Çay var içersen, ben var seversen, yol var gidersen’ dizelerinin Aşık Veysel'e ait olduğu iddiasının gerçeği yansıtmadığı da belirtiliyor.
(https://teyit.org/analiz-cay-var-icersen-ben-var-seversen-yol-var-gidersen-dizelerinin-asik-veysele-ait-oldugu-iddiasi)
‘Adımız miskindir bizim, adlı şiir de Yunus Emre’ye ait olmasına rağmen Aşık Veysel’e atfen paylaşılmaktadır.

Daha Kimler yok ki!

İnternet dolaşımında, sosyal medya paylaşımlarında kendilerine ait söz ve beyitlerin yer aldığı kişiler arasında kimler yok ki. Ekranlar Nazım Hikmet’ten Dostoyevski’ye, Can Dündar’dan Can Yücel’e, atfedilmiş sahte şiirlerle dolu. Mesela İbni Haldun’a maledilen ‘coğrafya kaderdir’ sözünün de ona ait olmadığı belirtiliyor.

Sebebi ne ola?

Böylesi sahte paylaşımların sebebini düşününce ilk etapta bilinçli ve kasdi olarak üretildiğine yoramıyor insan. Kendi söylemine kuvvet kazandırmak için meşhur ve güvenilen zevatın adlarını destek olarak kullanma arzusu olabilir mi; onu da bilemiyorum. Zan veya cehalet de olabilir. Üslubuna benzetme, bilmeden gelen paylaşıma itimat etme, karıştırma da. 
Her ne olursa olsun sosyal medyada gezinen bilgi ve paylaşımlara mesafeli durmak gerektiği bir kez daha anlaşılıyor.